Elektrik sistemlerinde güvenliği sağlamak için kullanılan en önemli bileşenlerden biri kaçak akım rölesidir. Hem evlerde hem de endüstriyel tesislerde kullanılan bu cihaz, elektrik kaçaklarını algılayarak insan hayatını ve elektrik tesisatını korur. Peki, kaçak akım rölesi nedir, nasıl çalışır ve neden bu kadar önemlidir?
Gelin, tüm bu soruların cevaplarını keşfetmek için tüm detayları ile kaçak akım rölesini incelemeye başlayalım. Elektrik sisteminin işleyişi için önemli bir göreve sahip bu güvenlik önleminin detaylarını keşfettikten sonra ihtiyaçlarınıza uygun kaçak akım rölesi modellerini ise Koçtaş’ta bulabilirsiniz.
Kaçak akım anahtarı veya kaçak akım sigortası olarak da adlandırılan kaçak akım rölesi, elektrik tesisatlarında meydana gelen kaçak akımları algılayarak devreyi kesen bir güvenlik cihazıdır. Bu cihaz sayesinde elektrik akımındaki kaçaklar algılanarak elektrik çarpması ve bu sorunun daha büyük sonucu olabilecek yangın gibi büyük tehlikelerin önüne geçer. Bu nedenle evlerden endüstriyel tesislere kadar her alanda güvenliği sağlamak açısından oldukça önemli bir yapıya sahiptir.
Kaçak Akım Rölesi Nasıl Çalışır?
Kaçak akım rölesi çalışma prensibi, aslında mevcut elektrik akımını sürekli olarak izlemeye ve kontrol etmeye bağlıdır. Çünkü elektrik akımının düzenli işleyişi, devredeki faz ve nötr hatlarından geçen akımın eşit olmasına dayanır. Elektrik devresinin gücü fark etmeksizin bir elektrik devresinde fazdan giren akımın nötrden çıkan akım ile eşit olması gerekir. Ancak devredeki herhangi bir kaçakta faz ve nötr arasındaki akım dengesi bozulur.
Kaçak akım rölesi de bu noktada devreye girerek farkı algıladığı anda elektrik akımını keser. Kaçak akım ortadan kalkana kadar devre kapalı kalır. Akımdaki kaçak sorunu giderildiğinde de röle yeniden devreye alınabilir.
Kaçak Akım Rölesi Ne İşe Yarar?
Kaçak akım rölesi, elektrik akımındaki herhangi bir kaçaktan kaynaklı oluşabilecek sorunların önüne geçmek için hayati öneme sahiptir. Elektrik kaçaklarından dolayı hem insanların hem de cihazların zarar görmesini engelleyen güvenlik sistemidir.
Kaçak akım rölesinin başlıca işlevlerini şu şekilde sıralamak mümkün:
Eğer bir kişi, arızalı bir cihaz veya yalıtımı bozulmuş bir kabloya temas ederse kaçak akım rölesi devreye girerek elektrik akımını keser ve elektrik çarpmasından kaynaklı oluşabilecek ciddi yaralanmaların önüne geçer.
Elektrik devresindeki kaçak akım, kabloların aşırı ısınmasına ve sonunda yangına sebep olabilir. Kaçak akım rölesi de böyle bir durumda akımı keserek bu riski ortadan kaldırır.
Akımlar arasındaki dengesizlik, cihazların hasar görmesine sebep olabilir. Kaçak akım rölesi, cihazları ve elektrik sistemini hasara karşı koruyarak uzun ömürlü olmalarını sağlar.
Devrede oluşabilecek herhangi bir kaçak aynı zamanda enerji kaybı anlamına gelir. Bu güvenlik cihazının kaçakları anında algılaması sayesinde sistemdeki kayıplar en aza indirilerek elektrik kullanımı daha verimli hale getirilir.
Kaçak Akım Rölesi Çeşitleri Nelerdir?
Kaçak akım röleleri, kullanım alanlarına ve fonksiyonlarına göre çeşitli kategorilere ayrılabilir. Bu kategoriler arasından en sık karşılaşılan kaçak akım rölesi çeşitleri ise şunlardır:
AC Tipi Kaçak Akım Rölesi: Bu tip röleler yalnızca alternatif akım (AC) kaçaklarını algılayabilir. Ev ve küçük iş yerlerinde yaygın olarak kullanılır.
A Tipi Kaçak Akım Rölesi: AC tipi röleye ek olarak doğru akım (DC) bileşenlerini de algılayabilen bu röleler, hassas elektronik cihazların kullanıldığı alanlarda tercih edilir. Ancak yüksek frekanstaki DC kaçaklarını algılamakta güçlük çekebilirler.
B Tipi Kaçak Akım Rölesi: AC ve A tipi kaçak akım rölelerinin yüksek frekanslardaki eksikliğini gidermek için geliştirilen B tipi kaçak akım rölesi hem alternatif akım (AC) hem de doğru akım (DC) kaçaklarını algılayabilir. Yüksek frekanslardaki kaçakları da algılayabildiği için sanayi tesislerinde, güneş panellerinde ve şarj istasyonlarında kullanılır.
Kaçak Akım Rölesi Olmazsa Ne Olur?
Kaçak akım rölesi, işlevinden de anlaşıldığı gibi gerek konut gerek sanayi tesisi olsun her alanda kullanılması hayati öneme sahip olan bir güvenlik cihazıdır. Kaçak akım rölesinin olmadığı bir elektrik sisteminde büyük riskler ortaya çıkabilir. Bu riskler ise hem insana hem de elektrik sistemine bağlı cihazlara zarar verebilir.
Kaçak akım rölesi olmaması durumunda sistemdeki elektrik kaçakları algılanamaz. Böyle bir durumda da ciddi yaralanmalara sebep olan elektrik çarpmaları ortaya çıkabilir. Bunun daha ciddi sonucu ise yangın ihtimalidir. Çünkü kaçak akım rölesi olmayan tesisatlarda meydana gelen elektrik kaçakları, kablolarda aşırı ısınmaya yol açarak yangın tehlikesini artırır. Bu tür kısa devreler özellikle eski veya yıpranmış elektrik sistemlerinde büyük çaplı yangınlara sebep olabilir.
Bu büyük risklere ek olarak kaçak akımlar, elektrikli cihazların zarar görmesine ve tesisatın ömrünün kısalmasına da neden olur. Elektrik sistemleri üzerinde olumsuz etkiler yaratarak cihazların arızalanmasına ve maddi kayıplara yol açabilir. Bu nedenle bu cihaz, elektrikli bir sistemin olduğu her alanda oldukça önemli bir güvenlik önlemidir.
Ayrıca bu cihazın kullanımı kanunen de zorunlu olan bir durumdur. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinin 18. maddesinde belirtildiği gibi elektrik ana dağıtım noktalarını yangından korumaya yönelik kaçak akım rölesi (300 mA anma kaçak akım değerine sahip kaçak akım rölesi) kullanılmalı, tali dağıtım noktalarına ise hayat korumaya yönelik kaçak akım rölesi (30 mA anma kaçak akım değerine sahip kaçak akım rölesi) düzeneği ile birlikte termik manyetik şalter veya otomatik sigorta (ayrı ayrı veya birlikte) konulmalıdır.
Kısacası elektrik sisteminden kaynaklı olası risklerin minimum seviyeye düşürülmesi için sadece elektrik sisteminin düzgün bir şekilde kurulması değil, bu sistemin kontrolü için bu güvenlik önlemlerinin de alınması gerekir. Bu güvenlik önlemlerinin başında da kaçak akım rölesi gelir. Siz de eviniz veya iş yerinizde elektrik güvenliğini sağlamak için farklı alanlara ve elektrik sistemine uygun kaçak akım rölesi modelleriniKoçtaş’ta bulabilirsiniz.
