Neredeyse 90’lı yılların başından itibaren hayatımızda olmaya başlayan bilgisayarlar şu an hem günlük hayatın hem de iş yaşamının vazgeçilmez araçları arasında yer alır. Birden fazla uygulama çalıştıran bilgisayarların performansını etkileyen farklı donanım bileşenleri bulunur. Bu temel bileşenlerden biri olan RAM nedir merak ediyorsanız ya da RAM hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız sizin için detaylı bir şekilde anlattık.
Bilgisayarınız için yeni bir RAM arıyorsanız Koçtaş’ın geniş ürün yelpazesi arasında yer alan RAM modelleri ve fiyatlarını inceleyebilirsiniz.
Şimdi gelin, ilk olarak RAM’in tanımını yaparak başlayalım. Ardından işlevi, türleri ve daha fazlasını inceleyelim. Eğer bir RAM yükseltmesi yapmayı düşünüyorsanız doğru tercihi yapmanıza yardımcı olacak ipuçlarını da bu yazıda bulabilirsiniz.
Bilgisayarın geçici hafıza birimi olan RAM (Random Access Memory), rastgele erişimli bellek anlamına gelen kelimelerin kısaltmasından oluşur. İşlemcinizin uygulamalarınızı çalıştırmak ve dosyalarınızı açmak için ihtiyaç duyduğu veriler burada depolanır. Bilgisayarınızı kapattığınızda tüm bilgileri siler. Yani verileri yalnızca bilgisayar açık olduğu sürece tutar, güç kesilirse veriler de kaybolur.
“RAM nedir?” diye merak ediyorsanız ve daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız biraz da çalışma prensibine göz atalım.
RAM’in İşlevi ve Çalışma Prensibi
RAM, fiziksel olarak küçüktür ve mikroçiplerde saklanır. Mikroçipler, bir bilgisayarın anakartındaki yuvalara takılan bellek modüllerinde toplanır. Yani veriler sabit diskten ya da SSD’den RAM’e taşınır ve buradan işlemciye iletilir. Bu da bilgisayarınızın hızlı çalışmasını sağlar ve sistem performansını doğrudan etkiler. Örneğin bir web tarayıcısında birden fazla sekme açtığınızda bu sekmelerin her biri RAM üzerinde çalışır.
RAM ayrıca bilgisayar oyunları, video düzenleme yazılımları ve grafik tasarım araçları gibi karmaşık uygulamaların düzgün çalışmasını sağlar. RAM kapasitesinin yetersiz olduğu durumlarda bilgisayar yavaşlama veya donma gibi sorunlarla karşılaşabilir.
RAM’in Diğer Bellek Türlerinden Farkı Nedir?
RAM sık sık SSD veya HDD gibi depolama birimleriyle karıştırılır. RAM geçici, SSD veya HDD ise kalıcı olarak bilgileri saklar. Uzun süreli depolama için SSD ve HDD gibi ikincil depolama birimlerine ihtiyaç duyulur. SSD ve HDD’nin verileri siz silmediğiniz sürece kalıcı olarak kaydetme yeteneği vardır.
RAM’in bir diğer alternatifi ise cache memory yani önbellektir. Önbellek, işlemcinin içine yerleştirilmiş bir bellek türüdür ve çok daha az kapasiteye sahip olmasına rağmen en sık kullanılan verilere hızlı erişim sağlar. CPU’ya (merkezi işlem birimi) daha yakın olması ve daha küçük kapasiteye sahip olması nedeniyle RAM’den çok daha hızlıdır. Ancak önbellek, RAM’in yerini alabilecek bir çözüm değildir. Daha çok onu tamamlayan bir bileşen olarak çalışır.
RAM Türleri
RAM teknolojisi zaman içinde büyük bir gelişim göstermiştir. Farklı nesillerde, şekillerde, boyutlarda ve hızlarda kullanılmak üzere üretilmiş türleri bulunur. Bilgisayarınızın RAM’ini yükseltmek veya yeni bir bilgisayar toplamak için farklı RAM türleri arasındaki farkları anlamak önemlidir.
Dinamik rastgele erişim belleği (DRAM)
Statik rastgele erişim belleği (SRAM)
Eşzamanlı dinamik rastgele erişim belleği (SDRAM)
Çift veri hızı (DDR) senkron dinamik rastgele erişim belleği
Grafik çift veri hızı (GDDR) senkron grafik rastgele erişim belleği
Uçucu olmayan çift sıralı bellek modülü (NVDIMM)
DRAM
DRAM, modern RAM türlerinin temelini oluşturan bir bellek türüdür. Dinamik terimi, bu belleğin içindeki verilerin kısa süreli saklandığını ve sürekli yenilenmesi gerektiğini ifade eder.
SRAM
İki ana RAM çeşidinden biri olan SRAM de sıklıkla kullanılan bir seçenektir. SRAM, DRAM’den farklı olarak sürekli yenileme gerektirmez. DRAM’den daha kısıtlı bir kapasiteye sahip olsa da daha hızlıdır ve daha az güç tüketir.
SDRAM
SDRAM, CPU işlemci ile saat hızıyla senkronize çalışan bir DRAM türüdür. Bu senkronizasyon da işlemcinin RAM ile daha hızlı ve düzenli bir şekilde iletişim kurmasını sağlar. SDRAM, DDR (Double Data Rate) teknolojisinin temelini oluşturur.
DDR RAM
DDR RAM, SDRAM’in daha gelişmiş bir versiyonudur ve birçok farklı sürümü bulunur. Her yeni nesil DDR RAM bir öncekine göre daha yüksek hız ve düşük enerji tüketimine sahiptir:
DDR1: İlk nesil DDR RAM, standart SDRAM’e göre iki kat daha hızlıdır. DDR2: Daha yüksek hız ve daha düşük enerji tüketimi sunar. DDR3: DDR2’ye kıyasla iki kat daha fazla bant genişliği sunar. DDR4: Modern bilgisayarların çoğunda kullanılan standart RAM türüdür. DDR5: En hızlı çalışan ve büyük veri işleme kapasitesine sahip olan en yeni RAM teknolojisidir.
GDDR
GDDR RAM, DDR RAM’in grafik işlemleri için optimize edilmiş bir bellek türüdür. Ekran kartlarında kullanılır ve yüksek bant genişliği, düşük gecikme süresi sağlar.
NVDIMM
NVDIMM, elektrik kesintisi durumunda bile verileri saklayabilen bir RAM türüdür. DRAM’in hızını, NAND Flash teknolojisinin kalıcı depolama özelliğiyle birleştirir. Elektrik kesintilerinde veri kaybını önler. Veri merkezleri, sunucular ve kritik sistemlerde kullanılır.
RAM Kapasitesinin ve Hızının Önemi
Bir bilgisayarın RAM kapasitesi, o bilgisayarın ne kadar güçlü ve hızlı olduğunu belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Örneğin:
Ofis uygulamaları, web tarama, video izleme gibi günlük basit aktiviteler için 8 GB RAM yeterlidir.
Yoğun grafikli oyunlar veya video ve fotoğraf düzenleme uygulama programları için 16 GB veya daha fazla RAM önerilir.
Büyük veri analitiği veya 3D tasarım gibi işlemler için 32 GB veya daha fazla RAM tercih edilmelidir.
RAM’in frekans hızı (MHz) da performansı etkiler. Daha yüksek bir frekans, verilerin işlemciye daha hızlı iletilmesini sağlar. Ancak anakart ve işlemci uyumluluğu göz önünde bulundurulmalıdır.
RAM Yükseltmeden Önce Kontrol Etmeniz Gerekenler
Bilgisayarınızda donmalar, aniden gerçekleşen program kapanmaları gibi durumlarla karşılaşıyorsanız RAM’i yükseltemenizin zamanı gelmiş olabilir. Ancak RAM yükseltmeden önce kontrol etmeniz gereken bazı adımlar bulunur:
Microsoft kullanıcısıysanız ilk olarak Görev Yöneticisi’ni kontrol edebilirsiniz. RAM kullanımınızı görmek için Görev Yöneticisi’ni açın (Windows için Ctrl + Shift + Esc). RAM kullanımı sürekli %80 veya üzeriyse yükseltme yapmanız gerekebilir.
Apple kullanıcısıysanız Mac’inizdeki Etkinlik Monitörü uygulamasına gidip Bellek’i tıklayın. Bellek Sıkıntısı grafiği, bilgisayarınızın belleği verimli bir şekilde kullanıp kullanmadığını gösterir. Sarı ve kırmızı renkli grafikler yeşilden daha yüksekse RAM’inizi yükseltmeniz gerekebilir.
Mac’inize RAM ekleyip ekleyemeyeceğinizi öğrenmek için Option tuşunu basılı tutup Elma menüsüne tıklayın ve Sistem Bilgileri’ni seçin. Donanım bölümünde yer alan Bellek’e tıklayın. Bellek Yuvaları kısmında, Yükseltilebilir Bellek seçeneği varsa belleği değiştirebileceğinizi ya da ekleyip ekleyemeyeceğinizi öğrenebilirsiniz. Eğer Bellek Yuvaları bölümü görünmüyorsa Mac’iniz için yükseltilebilir bellek mevcut değildir.
Anakartınızın desteklediği maksimum RAM kapasitesini öğrenin. Yavaşlamanın sebebi yetersiz RAM değilse işletim sisteminizi optimize etmek veya daha hafif uygulamalar kullanmak sorunu çözebilir. Düşük RAM kapasitesine sahip bilgisayarlarda geçici çözüm olarak sanal RAM kullanımı performansı artırabilir. Ancak bu yöntem fiziksel RAM kadar hızlı bir çözüm sunmaz.
RAM ile ilgili konuları detaylı bir şekilde inceledik. RAM’inizi yükseltmek ya da yeni bir bilgisayar toplamak için ihtiyaçlarınıza uygun bir RAM arıyorsanız Koçtaş’ın geniş ürün yelpazesi arasında yer alan RAM modellerini ve fiyatlarını inceleyebilirsiniz.
