Sabah kahvaltısında yeni topladığınız çıtır çıtır biberleri, mis kokulu domatesleri yemek bir hayal değil. Hem de şehirden uzaklaşmadan bu keyfi yaşayabilirsiniz. Nasıl mı? Son yıllarda yaygınlaşan bir uygulama olan balkon tarımı sayesinde bu eşsiz zevki tadabilirsiniz.
Balkon bahçesi, küçük bir alanda genellikle saksı içerisinde meyve ve sebze yetiştirmek için kullanılan bir kavram. Siz de doğallık ve tazelik arayışındaysanız balkona bahçe yapımı ile ilgili önerilerimize göz atın, dalından sebze meyve yemenin mutluluğunu doyasıya yaşayın.
Balkonda Sebze Yetiştirirken Nelere Dikkat Edilmeli?
¨Maydanoz tohumu nasıl ekilir?¨ gibi temel soruların cevabını biliyorsunuz. Hatta fidelerinizi büyüttünüz. Verdiğiniz tüm bu emeklerin boşa gitmemesi, hasadın yüzünüzü güldürmesi için bazı konulara dikkat etmenizde fayda var. İşte, balkon bahçesi hazırlamanın püf noktaları:
Saksı Seçimi: Balkon ya da terasta çok miktarda sebze yetiştirecekseniz ağırlık konusunu göz önünde bulundurun. Balkonun hem toprağın hem saksının ağırlığına dayanabilmesi için uygun saksı seçimi yapın. Örneğin seramik ya da toprak gibi ağır saksılar yerine plastik saksıları tercih edin. Hatta beş litrelik su şişelerinin birçok yerini delerek yeşil soğanlarınızı burada, kök sebzelerinizi yetiştirme çuvalında büyütün.
Balkonda sebze meyve yetiştirmek için kullanılan saksının şekli de önemli. Balkon gibi küçük alanlarda olabildiğince yerden tasarruf etmeyi sağlayan modelleri kullanın. Hatta maydanoz, dereotu, marul gibi çok uzamayan sebzeleri duvara monte dikey saksılarda yetiştirin.
Plastik şişeden ve tenekeden saksı yaparak hem hafif bir malzeme kullanmak hem de geri dönüşüme katkı sağlamak sizin elinizde. Evdeki malzemelerden saksı yapımı detaylarına ulaşmak için Bahar Geldi: 5 Kendin Yap Saksı Fikri yazımızı okuyabilirsiniz.
Hava Şartları: Sebzelerin büyümek için ihtiyaç duydukları şartları balkonunuzda nasıl sağlayabileceğinizi değerlendirin. Meyve sebzeleri günde 6 ila 8 saat güneş alan bir yerde konumlandırın. Elbette balkonunuzun az güneş alması sebze yetiştirmenize engel değil. Güneş almayan balkonda yetiştirilebilecek sebzeler şunlar: Taze soğan, marul, havuç, patates, fasulye, turp.
Eğer balkonunuz çok rüzgar alıyorsa duvara monte ya da balkon demirine asılan saksılar kullanmayın. Sebze saksılarını zemine yakın bir yere koyun ve çevresine rüzgarın etkisini hafifletecek bir eşya yerleştirin.
Alan Büyüklüğü: Balkonunuzun büyüklüğüne göre yetiştireceğiniz sebze türlerine karar verin. Küçük alanda en yüksek verimi elde edebileceğiniz sebzeyi seçin. Örneğin fasulye çok uzar ve boyuna göre daha az sebze verir. Küçük bir balkonda fasulye yerine patlıcan yetiştirin. Bir diğer seçenek ise bodur çeri domates, bodur biber gibi kısa boylu, çok yayılmayan sebzeleri yetiştirmek.
Dar balkonlarda pencere önü, kurtarıcı görevi üstleniyor. Eğer balkonunuz çok rüzgar almıyorsa maydanoz, fesleğen gibi yeşil yapraklı sık ekilebilen bitkileri pencere önündeki saksılara ekebilirsiniz.
Teras gibi büyük alanlarda ise kendinize minik bir tarla bile oluşturabilirsiniz. Bitki yatağı kullanarak birçok sebzeyi ortak bir alana dikebilirsiniz. Ayrıca ayaklı bitki saksısı tercih edebilirsiniz. Böylece eğilmenize gerek kalmadan meyve sebzelerinizi toplayabilirsiniz.
Saksıda Yetişen Sebzeler Hangileri?
Bitki çeşitliliği sayesinde balkonda sebze yetiştirmek oldukça kolay. Küçücük bir balkonunuz dahi olsa fesleğen, marul, roka gibi yeşil yapraklı sebzeleri hatta cherry (çeri) domatesi yetiştirebilirsiniz.
Büyük balkonlarda ya da terasta ise patates, bezelye gibi daha geniş alan isteyen sebzeleri yetiştirebilirsiniz. Saksıda sebze yetiştirmenin püf noktaları ve saksıda yetiştirilen sebzeler şunlar:
Saksıda Salatalık Yetiştirme: Salatalık çok uzayabildiği için raflı bir sistem yerine saksıyı doğrudan yere koyun. Yaprakları da geniş olduğu için yanında gölge seven bir bitkiye yer verebilirsiniz.
Saksıda Domates Yetiştirme: Pembe, çeri, salkım gibi birçok domates türü bulunuyor. Eğer küçük bir balkonunuz varsa bodur çeri domates gibi kısa boylu bir tür ekin. Bu türler salkım halinde ve çok sayıda sebze verdiği için de hemen her gün kırmızı bir domates yeme şansınız olur.
Büyük domates fidelerini yan yana ekerken de aradaki mesafeye dikkat edin. Çünkü büyük domatesler sık dal vererek birbirine karışabiliyor. Bu da bazı domateslerin güneş almasını engelliyor. Saksıda Biber Yetiştirme: Domates gibi biberin de bir çok türü var. Sahip olduğunuz alanın büyüklüğüne göre biber türleri arasından bir seçim yapabilirsiniz. Biberin dalları dar olduğu için de diğer sebzelere göre daha sık ekebilirsiniz.
Saksıda Marul Yetiştirme: Cam önünde bile kolaylıkla yetişen sebzelerden biri marul. Uzamadığı için de raflı saksılarda yetiştirilebilir.
Saksıda Havuç Yetiştirme: Kök sebzelerden olan havuç, 50 cm gibi derin bir saksıya ihtiyaç duyar. Balkonunuzda çok ağırlık olmaması için havuçları kalın saksılar yerine ince bir damacana ya da çuvala ekebilirsiniz.
Saksıda Maydanoz Yetiştirme: Çimlenmesi biraz uzun sürse de evde en kolay yetiştirebileceğiniz sebze türlerinden birisi de maydanoz. Ayrıca çok sık ekilebildiği için de balkonunuzda sadece küçücük bir alanı maydanoza ayırmanız yeterli.
Saksıda Soğan Yetiştirme: Balkonda yetişen sebzeler içerisinde soğan en az toprak isteyen türlerden. Yapraksız olduğu için yanındaki bitkilerin güneş almasını da engellemiyor. Maydanoz, dereotu, semizotu gibi çok uzamadığı için gölgede kalabilecek sebzeleri soğanın yanına dikebilirsiniz.
Saksıda Fasulye Yetiştirme: Balkon duvarınız boşsa ya da teras gibi büyük bir alana sahipseniz saksıda fasulye yetiştirebilirsiniz. Çünkü fasulye çok uzar ve dal verir. Sırık ya da duvardan da destek alması gerekir. Yani küçük balkonlar için pek tercih edilen bir sebze değil.
Saksıda Patlıcan Yetiştirme: Patlıcan bol yapraklı bir bitki. Bu nedenle patlıcanı domates gibi yine çok dallı yapraklı bir bitkinin yanına ekmemeye dikkat edin. Böylece sebzelerinizi kolaylıkla toplayabilirsiniz.
Evde Patates Yetiştirme: Hasat etmesi en eğlenceli sebzelerden birisi patates. Toprağın içerisine gizlenen her patates yumrusunu buldukça keyif alacaksınız. Üstelik saksıya bile gerek olmadan yetiştirilebiliyor. Sadece en az 20 cm derinliğinde bir çuval içerisine uygun toprağı doldurmanız yeterli.
Saksıda Sarımsak Yetiştirme: Sarımsak da yeşil soğan gibi sadece ince birkaç dal halinde büyür. Sarımsağı da maydanoz, marul gibi yeşil yapraklı sebzelerin yakınına ekebilirsiniz.
Saksıda Semizotu Yetiştirme: Semizotu yukarı doğru çok uzamaz, ancak her iki yana doğru genişleyerek büyür. Bu nedenle diğer sebzelere göre daha geniş bir saksıya ihtiyaç duyar.
Genellikle ağaçta yetiştiği için saksıda yetiştirilebilen meyve türleri sebzeye göre daha az. Ancak yine de terasınızda yaz havasını estirmeye yetecek kadar meyve türü yetiştirebilirsiniz.
Saksıda çilek yetiştirmek bunun en kolay ve güzel yollarından birisi. Ayrıca terasınızda bodur mandalina ve hatta bodur elma da yetiştirebilirsiniz. Kumkuat gibi çok büyümeyen ancak bol meyve veren bir türü de balkonunuzda yetiştirebilirsiniz. Eğer yeterince büyük bir terasınız varsa muz ağacı da tropik görünümü ile balkon bahçenize güzellik katabilir. Aşılı ahududu da yine büyük mekanlarda yetiştirilebilecek meyvelerden.
Tropik meyvelerden hoşlanıyorsanız çok yer kaplamayan meyvelerden olan pepino da iyi bir seçenek. Evde meyve yetiştirmek için gerekli büyük saksı modelleri ise Koçtaş’ta sizi bekliyor!
Balkon Bahçeciliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Balkon bahçeciliği nedir?
Balkon bahçeciliği, balkon gibi sınırlı alanlarda sebze, meyve, çiçek ve bitkiler yetiştirme uygulamasıdır. Genellikle küçük saksılar, dikey bahçe düzenekleri veya askılı sistemler kullanılarak yapılan bu hobi, doğal bitki yetiştirme isteğini küçük alanlara taşır ve şehir hayatına doğa dokunuşu ekler.
Balkonda hangi sebzeler yetişir?
Balkon bahçeciliğinde domates, biber, salatalık, marul, maydanoz ve soğan gibi küçük alanlarda kolayca büyüyen sebzeler tercih edilir. Ayrıca balkon iklimine uyum sağlayan yapraklı yeşillikler de balkon bahçelerinde başarılı şekilde yetişebilir.
Balkon bahçeciliğine başlamak için hangi bitkiler idealdir?
Balkon bahçeciliğine başlarken fesleğen, nane, biberiye gibi bakımı kolay, aromatik bitkiler veya marul ve roka gibi küçük yapraklı yeşillikler tercih edilebilir. Bu bitkiler, hızlı büyüme sağladığı için yeni başlayanlara uygundur.
Eylül ayında balkona ne ekilir?
Eylül ayında marul, roka, tere ve ıspanak gibi sonbahar yapraklı sebzeleri balkona ekebilirsiniz. Bu dönemde soğuk havaya dayanıklı olan sebzeler büyür ve serin hava ile gelişir.
Mart ayında balkona ne ekilir?
Mart ayında soğan, maydanoz, havuç ve bezelye gibi ilkbahara uygun bitkiler ekilebilir. Mart, baharın ilk ayı olduğu için soğuğa dayanıklı bitkiler tercih edilmelidir.
Balkonda en iyi ne yetişir?
Domates, biber, fesleğen, maydanoz ve nane gibi bitkiler balkon bahçeciliği için idealdir. Bu bitkiler, küçük saksılarda rahatça büyüyebilir ve bol güneş alan balkonlarda gelişimi kolaydır.
Kışın balkonda hangi sebzeler yetiştirilir?
Kışın balkonda marul, ıspanak, roka, tere ve lahana gibi soğuğa dayanıklı yapraklı sebzeler yetiştirilebilir. Özellikle kapalı balkonlarda bu bitkiler soğuk havadan korunarak daha verimli yetişir.
Açık balkonda hangi bitkiler yetişir?
Açık balkonda dayanıklı bitkiler yetiştirilmelidir. Domates, biber, nane, fesleğen gibi güneş ışığını seven bitkiler açık balkonda rahatlıkla büyüyebilir ve doğrudan güneş ışığından faydalanabilir.
Kapalı balkonda ne yetişir?
Kapalı balkonlarda soğuğa duyarlı bitkiler yetiştirilebilir. Fesleğen, biberiye, nane gibi bitkiler kapalı balkonlarda iyi gelişir. Ayrıca kapalı balkonlar, kışın da bitki yetiştirme imkanı sunar.
Balkon bahçeciliğinde kullanılan saksı çeşitleri nelerdir?
Balkon bahçeciliğinde plastik, seramik, ahşap ve metal saksılar kullanılabilir. Her saksının kendine özgü özellikleri vardır; plastik saksılar hafif ve taşınabilirken, seramik saksılar bitkilerin sıcaklık ve nem dengesi için uygundur.
Balkon bitkileri için en uygun toprak nasıl seçilir?
Balkon bitkileri için su tutma kapasitesi yüksek ve iyi drene olan toprak tercih edilmelidir. Genel olarak torf ve kum karışımı, balkon bitkileri için idealdir, çünkü bu karışım bitkilerin köklerinin yeterince havalanmasını sağlar.
Balkon bitkileri için sulama düzeni nasıl olmalıdır?
Balkon bitkilerinin sulama düzeni, bitki türüne ve hava koşullarına göre değişir. Genel olarak, toprağın üst yüzeyi kuruduğunda sulama yapılmalıdır. Sıcak günlerde daha sık, soğuk günlerde ise daha az sulama yapılması idealdir.
Balkon bahçeciliğinde hangi gübreler tercih edilmelidir?
Balkon bitkileri için organik gübreler veya sıvı gübreler tercih edilebilir. Özellikle kompost gübreler, bitkilerin ihtiyaç duyduğu temel besinleri sağlar ve balkon bahçeciliği için uygun bir seçenektir.
Balkon bitkilerini hastalıklardan koruma yöntemleri nelerdir?
Balkon bitkilerini hastalıklardan korumak için düzenli olarak ölü yaprakları temizleyin ve bitkileri aralıklarla havalandırın. Ayrıca, doğal çözümlerle (örneğin sabunlu su) bitkileri zararlılardan korumak etkili olabilir.
Balkon bahçeciliğinde bitkilerin yeterli ışık alması nasıl sağlanır?
Balkon bahçeciliğinde güneş alan bir bölge tercih edilmelidir. Eğer ışık yetersizse, bitkileri belirli aralıklarla döndürmek veya güneş ışığını yansıtan yüzeyler kullanmak bitkilerin daha fazla ışık almasını sağlayabilir.
Balkonda sebze yetiştirmenin püf noktaları nelerdir?
Balkonda sebze yetiştirmek için güneş alan bir alan seçmek önemlidir. Sebzelerin çoğu günlük en az 6-8 saat güneş ışığına ihtiyaç duyar. Toprağın verimliliğini artırmak için organik gübre kullanabilir, sulama düzenine dikkat edebilirsiniz. Ayrıca saksı seçimi de kök gelişimini destekleyecek derinlikte olmalı. Rüzgar gibi dış etkenleri dikkate alarak saksıların yerini belirlemek de faydalıdır.
Balkon bitkilerinin böceklerden korunması için doğal yöntemler nelerdir?
Balkon bitkilerini böceklerden korumak için doğal sabunlu su çözeltisi hazırlayarak bitkilere püskürtebilirsiniz. Neem yağı da böcekleri uzaklaştırmada etkilidir. Lavanta, fesleğen veya nane gibi doğal böcek kovucu bitkileri balkonunuzda yetiştirerek zararlı böcekleri uzak tutabilirsiniz. Ayrıca, bitkileri düzenli olarak kontrol etmek böceklenmeyi erken fark etmenizi sağlar.
Balkon bahçeciliği için hangi pratik ekipmanlar gereklidir?
Balkon bahçeciliğinde ihtiyaç duyulabilecek pratik ekipmanlar arasında sulama kabı, küçük el küreği, mini tırmık, sprey şişesi, budama makası ve eldiven bulunur. Ayrıca, saksıları taşımak veya bitkileri güneşe göre konumlandırmak için küçük bir bahçe arabası ya da tekerlekli platform işinizi kolaylaştırabilir.
