İşletim Sistemi Nedir? Temel Özellikleri ve Çalışma Mantığı

Bilgisayarların verimli çalışmasını sağlayan pek çok farklı yazılım bulunur. İşletim sistemi de bu yazılımlardan biridir. Günümüzde farklı amaçlara hizmet eden çeşitli işletim sistemleri bulunur. Bilgisayarın işleyişini bu denli etkilediği için “işletim sistemi nedir?” diye merak ediyorsanız sizin için işletim sistemini detaylı bir şekilde anlattık.

Eğer siz de bilgisayar almayı planlıyorsanız, sizin için doğru olan işletim sistemine sahip bir cihaz seçmeniz gerekecektir. Koçtaş’ta ihtiyacınıza uygun işletim sistemiyle donatılmış bilgisayarları modellerini inceleyerek size en uygun seçeneği bulabileceğinizi unutmayın.

Şimdi gelin öncelikle işletim sistemi nedir sorusunun cevabını vererek başlayalım, ardında detaylara geçelim.

İşletim Sistemi Nedir? Ne İşe Yarar?

İşletim sistemi, bilgisayar, telefon, tabletlerde hatta otomobil ve akıllı saat gibi teknolojik eşyalarda yer alan programların çalışmasını ve işleyişini sağlayan bir yazılım bütünüdür. Bilgisayarın dilini yani kodlama bilmeden bilgisayarınızla konuşup işlem yaptırabilmeniz için işletim sistemine ihtiyaç duyarsınız.

İşletim sistemi de çalıştırmak istediğiniz uygulamalar için gereklidir. Kullanıcı ile bilgisayar donanımı arasında bir köprü görevi gören grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) katmanıdır. Kullanıcıların bilgisayarı etkili bir şekilde kullanmasını sağlayan işletim sistemi, sistem kaynaklarını yöneterek programların sorunsuz çalıştırır. Yani, işletim sistemleri olmazsa donanım ve yazılım arasında bir işlem yapmak zorlaşır.

İşletim Sistemin Temel Özellikleri ve İşlevleri Nelerdir?

İşletim sisteminin temel özellik ve işlevlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Birincil belleği veya ana belleği kontrol eder. RAM‘in verimli kullanımını sağlar ve gereksiz bellek tüketimini önler.
• Yazılım uygulamasında bulunan hataları fark eder, ayıklar, düzenler. Yani iletişim, programlama ve uygulama arızalarını öngörme, algılama ve düzeltme prosedürü uygular.
• Çoklu görev yönetimi yaparak birden fazla programın çalışmasına olanak tanır. Bunu da programların farklı çekirdeklerde aynı anda çalışmasına izin vererek yapar.
• Dosya yönetimi yaparak dosyalara kolaylıkla ulaşılmasını, oluşturulmasını, silinmesini sağlar. Aynı zamanda veri bütünlüğü ve güvenliğini de denetler.
• Aygıt yönetimi yaparak yazıcı, depolama aygıtı, disk sürücüleri, klavye ve mouse gibi giriş/çıkış aygıtlarını kontrol eder ve çalışmalarını sağlar.
• Sistemi virüs ve tehditlere karşı koruyarak yetkisiz erişimleri engellemek için çeşitli güvenlik önlemleri uygular.
• Grafik ve komut tabanlı kullanıcı arayüzü ile bilgisayarın kullanıcılar tarafından kolayca kullanılmasını sağlar.
• İnternet ve yerel ağ bağlantılarının kurulmasını yönetir.

Şimdi de işletim sisteminin çalışma prensibine bakalım.

İşletim Sistemi Nasıl Çalışır?

İşletim sistemi bilgisayarın açılmasıyla birlikte çalışmaya başlar. İşletim sisteminin temel bileşeni olan çekirdek ve donanım bileşenlerinin kullanılabilmesi için sürücüler yüklenir. Grafik ve komut tabanlı kullanıcı arayüzü geldikten sonra kullanıcıların kolay bir şekilde etkileşime geçmesi sağlanır. Çalıştırılmak istenen programların yönetimi gerçekleşir.

İşletim Sistemi Çeşitleri Nelerdir?

İşletim sistemleri bilgisayarda yüklü olarak bulunur. Buna ek olarak işletim sistemleri yükseltilir ve farklı çeşitteki bir işletim sistemi ile değiştirilebilir. Yaygın olarak kullanılan işletim sistemi çeşitlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• macOS
• Microsoft Windows
• Linux

Şimdi gelin bu işletim sistemi çeşitlerinden detaylı bir şekilde bahsedelim.

mac OS

Apple tarafından geliştirilen bir işletim sistemi olan mac OS (Macintosh Operating System) Mac OS çekirdeği, Linux’un öncüsü olan Unix çekirdeğine dayanır. 1984 yılında Macintosh kişisel bilgisayarlarında kullanmak için tasarlanmıştır. İyi bir grafik görünümü ve yüksek hızlı çalışma gücü bulunur. Kapalı kaynaklı bir işletim sistemidir.

Microsoft Windows

Microsoft tarafından kişisel bilgisayarlarda kullanılmak için geliştirilmiş olan bir işletim sistemidir. 1983 yılında IBM bilgisayarda kullanılmak amacıyla bir arayüz yöneticisi olarak piyasaya sürülmüştür. Microsoft’un ilk işletim sistemi olan MS-DOS yıllar içerisinde evrim geçirmiştir. Mac Os gibi kapalı kaynaklı bir işletim sistemidir.

Linux

Linux diğerlerinden farklı olarak ücretsiz ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Bu sayede kullanıcısı tarafından geliştirilip değiştirilebilir. Diğer işletim sistemlerine oldukça benzer olan Linux’u kullanımı kolay değil. Ancak güvenli ve esnek bir yapıya sahip olduğu için özellikle yüksek güvenlikli kurumlar ve bilişim uzmanları tarafından tercih edilir.

Bilgisayar İşletim Sistemi ile Sunucu İşletim Sistemi Arasındaki Fark Nedir?

Bilgisayar işletim sistemleri bireysel kullanıma yönelikken, sunucu işletim sistemleri yüksek performans ve çoklu kullanıcı yönetimi gerektiren kurumsal çözümler için tasarlanmıştır.
Bunun yanı sıra daha gelişmiş güvenlik önlemleri ve erişim yönetimi sunar, komut satırı tabanlıdır, grafik arayüzü bulunmayabilir. Ayrıca uzaktan yönetim ve otomasyon özellikleri bulunur.

Mobil İşletim Sistemlerinin Bilgisayar İşletim Sistemlerinden Farkı Nedir?

Telefon ve tabletler için tasarlanan mobil işletim sistemleri masaüstü bilgisayarların arayüz sistemlerinden daha farklı ihtiyaçlara sahiptir. Masaüstü bilgisayarlara göre mobil cihazların sahip olduğu işletim sistemleri sınırlı donanımlara sahiptir. iPhone ve iPad’ler Apple’ın Mac Os işletim sistemini temel alan iOS mobil işletim sistemini kullanırken, pek çok tablet ve telefonda da Google’ın Linux tabanlı ve açık kaynak kodlu Android mobil işletim sistemleri kullanılır.

İşletim sisteminin işlevlerinden çeşitlerine, merak edilen konuları detaylı bir şekilde cevaplandırdık. Kullanım amacınıza uygun işletim sistemine sahip bilgisayarları arıyorsanız Koçtaş’ın geniş ürün yelpazesi arasında bulunan bilgisayar modellerine göz atmayı unutmayın.